HET SURINAAMSE DIASPORA BELEID VANUIT EEN KAPITAALMARKT INVALSHOEK BEKEKEN.

Ten tijde van de onafhankelijkheids onderhandelingen had Mr. Jaggernath Lachmon via de Toescheidingsovereenkomst reeds een diaspora beleid ontwikkeld datmede ondertekend was door de heren H. Arron en E. Bruma. Wij zijn van mening dat het onderwerp van Surinaamse diaspora niet emotioneel maar rationeel moet worden benaderd. De diaspora is een “free option”, een resource waar Suriname gebruik van kan maken indien gewenst. Zeker gezien het feit dat de Surinaamse diaspora qua omvang vergelijkbaar is met de Surinaamse bevolking is het van belang om beleid te ontwikkelen. China, India, Israel zijn ondere andere door connecties met hun diaspora in the VS in staat geweest om een economische groeisprong te maken.

ALGEMENE INLEIDING

Meer dan 247 miljoen mensen (3 % van de wereldbevolking)(6) leeft buiten het geboorte land. De overmakingen van diaspora bedroegen in 2014 maarliefst US$ 427 miljard(5), dit is bijna 3x zoveel dan de officiële ontwikkelingshulp. Remittances worden door de internationale kapitaalmarkt vaak over het hoofd gezien. Deze overmakingen zijn in “low income countries” de grootste bron van vreemde valuta-inkomsten (meer dan 5% van bbp). De overmakingen zijn over het algemeen stabiel en zelfs counter-cyclical, ze worden niet altijd geconsumeerd door de ontvangers ( soms gaat het geld naar small business en liefdadigheid). Na de crisis in 2008 was er een afname van overmakingen maar het totaal bedrag is inmiddels weer toegenomen.(6) Verwacht wordt dat in 2016 en 2017 de overmakingen naar emerging markets en frontier markets weer zullen toenemen als gevolg van het economische herstel in de VS en verbeterende economische activiteit in Europa.

DE WERELDWIJDE DIASPORA SURINAMER

Woont in Nederland, de VS, Guyana, de Nederlandse Antillen, Canada, België, UK, Frankrijk, Brazilië, Spanje. Conservatieve schatting van de Surinaamse diaspora populatie is 333.504(1,7), echter indien men ook de kinderen waarvan een der ouders van Surinaamse afkomst in overweging neemt kan de omvang van de diaspora toenemen tot 1.500.000. De omvang van de tweede generatie is ongeveer 150.000 en 90% van de tweede generatie is tussen de 0 en 35 jaar oud (8). De groep die aanmerking zal kunnen komen als diaspora finance verstrekker bestaat uit ongeveer 180.000 personen. Het gemiddelde inkomen is ongeveer Eur 25.200 (8)voor mannen en Eur 18.000 voor vrouwen. Uitgaande van 15% besparingen (Euro 4.000 per jaar per persoon) komt men uit op grofweg Eur 600 miljoen spaargeld per jaar. Indien men de populatie nu opdeelt in verschillende leeftijds buckets en aan de hand van de leeftijdscategorie een aantal cumulatieve jaren van besparingen in de berekening meeneemt, komt men op totale cumulatieve besparingen van rond Euro 5.5 miljard. Indien de Surinaamse overheid goed beleid introduceert dat de juridische rechten van de diaspora garandeert kan er tussen de 2% en 5% van dit bedrag worden gemobiliseerd voor diaspora investeringen

naar Suriname. Naast Suriprofs zijn er ook succesvolle Surinamers in de medische sector en andere sectoren ( kunst, muziek, professionele dienstverlening). Maandelijks worden miljoenen euro’s overgemaakt naar Suriname die vervolgens in de economie verspreiden. Verscheidene Wereldbank /IADB“ corridor studies”, analyseren de kanalen van remittances, vanaf de ontvanger tot aan de verzender. De formele remittances naar Suriname worden geschat op gemiddeld US$75miljoen tot US$150miljoen per jaar. Daarnaast “the in-kind” remittances, pakketten die via de shipping companies worden verscheept. Zonder de diaspora op de A’dam/Parbo route zou de SLM hoogstwaarschijnlijk failliet gaan. De omvang van de informele & illegale remittances is niet duidelijk maar er zijn “guesstimates” van US$[ 200-300] miljoen.

INTERNATIONALE KAPITAALMARKT CRISIS

Het jaar 2016 begon nerveus op de financiele markten. De crisis in de Eurozone gekoppeld met de schuldpositie van de US blijft voortduren alhoewel de US uit het dal begint te kruipen. Het Europese banken stelsel staat nog steeds sterk onder druk. Spaargeld van diaspora is daarom niet altijd veilig bij Westerse banken en kan in Suriname veiliger zijn, maar niet via near-bankers of andere malafide instellingen. Er is een hevig gevecht gaande op de internationale kapitaalmarkt voor het aantrekken van kapitaal. Door toezichtskaders zoals Basel 3 en Solvency 2 zal het lastiger worden voor EU instituten om lange termijn risk-based kapitaal naar opkomende economieën als Suriname te exporteren. Suriname heeft dit type kapitaal juist hard nodig om haar natuurlijke bronnen te exploiteren. Daarom is het essentieel long term bronnen van kapitaal te koesteren.

OP WELKE WIJZE KAN DIASPORA KAPITAAL WORDEN AANGETROKKEN?

Het diaspora kapitaal moet teneerste worden onderverdeeld in twee investerings categorieën, namelijk 1)non/ low risk en 2) risk. Voorbeelden van “non/low risk” investeringen zijn innovatieve (niet) repatrieerbare deposito’s via bestaande financiële dienstverleners, Surinaamse diaspora obligaties (4), effectisering van Remittances (3) en de aankoop van bouwgrond. Voorbeelden van “risk” investeringen zijn Private Equity/ Venture Capital projecten, equity participatie in risk based projecten ( mining & metals, green economy en specifieke Non Bank Financial Companies ), toegang tot de Surinaamse effectenbeurs, aankoop landbouwgrond en Diaspora Fondsen.

De Diaspora Obligatie is een vastrentend spaarprodukt ( met vaste looptijd en rente %) in SRD of valuta ( bijv. US$, Euro, Yen). Israel en India hebben respectievelijk al sinds 1951 en 1991 diaspora obligaties (US$40miljard) uitgegeven. De obligatie kan worden uitgegeven door de Surinaamse overheid, een betrouwbaar bedrijf zoals Staatsolie of door PPP’s (in de infrastructuur sector). Een diaspora obligatie heeft vele voordelen voor Suriname. Teneerste is dit een bron van stabiele externe financiering “sticky money” , ten tweede zal een diaspora obligatie een positieve impact hebben op de kredietwaardigheid (B1/BB-/B+) van Suriname en last but not least, zal de obligatie lagere leenkosten( vanwege de “patriotic discount”) dragen dan normale unsecured financing.

De koper van de diaspora obligatie ondervindt ook vele voordelen. Teneerste geeft de expliciete staatsgarantie, uitgaande van prudente financiële policies van de regering, het vertrouwen dat rente en hoofdsom gegarandeerd zijn. Ten tweede, ontvangt de koper een hoger rendement dan nu op spaarrekeningen in Europa of de VS wordt ontvangen. Ten derde, de koper heeft de mogelijkheid om daadwerkelijk te participeren in de ontwikkeling van Suriname. Het geleende geld wordt namelijk gebruikt voor projecten waar de Diaspora interesse in heeft, zoals woningbouw, scholen, ziekenhuizen en infrastructuur projecten en andere projecten die van concreet belang zijn voor hun families en gemeenschappen in Suriname. De diaspora obligatie speelt in op de emotionele binding met Suriname en de wens om wat terug te doen voor Suriname. Ten vierde, de koper van een SRD diaspora obligatie geniet van impliciet risicobeheer vanuit Suriname, aangezien een fixed income asset in SRD handig is voor mensen met investeringen in Suriname.

Transparantie, effectieve communicatie en een vertrouwensbasis zijn noodzakelijke voorwaarden voor het succes van de obligatie. President Hoefdraad van de CBvS is reeds bezig met de verbetering van en toezicht op het financiële beleid in Suriname. Uiteraard is risicobeheer en cashflow management noodzakelijk voor de inflow en outflow die respectievelijk bij de uitgifte en afloopdatum van de obligaties optreedt. De marketing van de obligatie en onderzoek kan verricht worden door de Surinaamse Ambassades en Consulaten.

In tegenstelling tot het vastrentende karakter van de Diaspora Obligatie kan er ook in een Diaspora equity project worden geïnvesteerd. Een Surinaamse operator kan met diaspora equity een landbouw of mijnbouwproject tot ontwikkeling brengen. Een equity investering betreft risicokapitaal (equity), met andere woorden de investeerder kan (een gedeelte van) zijn initiële investering kwijtraken als projecten mislukken. Een concrete implementatie voor het aantrekken van lange termijn risk based capital is een Diaspora Fonds dat bestaat uit verscheidene projecten ter diversificatie van het risico. Het Diaspora Fonds kan beheerd worden door een Surinaamse operator/manager in joint venture met een internationale vermogensbeheerder, die bijvoorbeeld gespecialiseerd is in private equity & mining ( bijvoorbeeld TPG, KKR, PIMCO, Actis etc). De rol van de vermogensbeheerder is de “due diligence” op de aanwezige investeringsprojecten, het analyseren van investeringen en beoordelen welke projecten aan de fonds criteria voldoen. De rol van de Surinaamse operator behelst de identificatie en initiele screening van projecten.

ROADMAP EN AANBEVELINGEN VOOR DIASPORA BELEID (2)

CONCLUSIE

Diaspora kapitaal is een “perpetual sticky cash cow” die echter snel vastgebonden moet worden, anders zal deze financieringsbron in snel tempo uitdrogen. Vanwege de huidige crisis op de kapitaalmarkt is het uitermate moeilijk om lange termijn “risk based capital” ter ontwikkeling van bijvoorbeeld Suriname’s natuurlijke hulpbronnen aan te trekken, vandaar dat deze diaspora kapitaalbron moet worden gekoesterd en gefaciliteerd. Diaspora investeringen kunnen in low-risk (bonds) en risk (equity) stromen gecategoriseerd worden. Vele Surinamers in de diaspora willen nu nog graag in Suriname investeren, maar er moet wel een professioneel beheerd apparaat aanwezig zijn in de vorm van juridisch kader en controle vanuit de CBvS. De dynamiek van de diaspora kan bijdragen tot duurzame ontwikkeling, maar Suriname bepaalt de invulling. Suriname dient niet alleen geinteresseerd te zijn in de remittances en financiele flows van de diaspora, achter iedere overmaking is er nl. ook een menselijk verhaal. De Diaspora gemeenschap kan nl. ook een “conduit ”vormen voor de toegang tot kennis, ervaring, strategieën en markten die relevant zijn voor Suriname.

Het succes van deze conduit wordt bepaald door 2 condities, teneerste de capaciteit van de Diaspora om een identiteit te ontwikkelen die coherent, gemotiveerd en progressief is en ten tweede de “willingness en ability” van Suriname om voorwaarden te scheppen die duurzaam, symbiotisch en van wederzijds voordeel zijn. Alleen voor de groep Surinamers na 25 november 1975 moet diaspora beleid worden ontwikkeld. Voor de groep daarvoor is de Toescheidingsovereenkomst van Mr. Jaggernath Lachmon van toepassing. Wij eindigen dit artikel met de volgende quote van Mahatma Gandhi: “Capital as such is not evil; it is its wrong use that is evil. Capital in some form or other will always be needed.” Laten wij niet vergeten dat hij een lid van de Indiase Diaspora was die uiteindelijk het lot van een miljard Indiërs heeft beïnvloed door India van haar kolonisator te bevrijden. Indien u interesse/vragen heeft over mogelijk diaspora investeringen in Suriname, kunt u een email sturen naar info@jetinvestcapital.com.

REFERENTIES :

1.  The Netherlands-Suriname Corridor for Workers’ Remittances, Prospects for Remittances When Migration Ties Loosen, Study prepared for the World Bank and the Dutch Ministry of Finance by Prof. dr. Brigitte Unger and drs. Melissa Siegel, the Utrecht School of Economics, 7th of September 2006
2.  Diaspora Matters, Global Diaspora Strategies Toolkit, by Kingsley Aikins and Nicola White 2011
3.  Mohapatra, Sanket, George Joseph, and Dilip Ratha, 2009, “Remittances and Natural Disasters: Ex-post Response and Contribution to Ex-ante Preparedness,” Policy Research Working Paper No. 4972 (Washington: World Bank).
4. Okonjo-Iweala, Ngozi, and Dilip Ratha, 2011, “A Bond for the Homeland,” Foreign Policy, March 24.
5. Ratha, Dilip, and Sanket Mohapatra, 2011, “Preliminary Estimates of Diaspora Savings,” Migration and Development Brief 14 (Washington: World Bank).
6. World Bank, 2011, Migration and Remittances Factbook 2011 (Washington, 2nd ed.).
7. Het Centraal Bureau voor de Statistiek by Ko Oudhof, Carel Harmsen, Suzanne Loozen en Chan Choeni with the title “omvang en spreiding van Surinaamse bevolkingsgroepen in Nederland”
8. Ko Oudhof and Carl Harmsen with the title “de maatschappelijke situatie van Surinaamse bevolkingsgroepen in Nederland”,

BRON: JETINVESTMENT